نگاهی بر وحدت،راهکار عملی حل مشکلات مسلمانان

در این نوشتار به مناسبت ولادت با سعادت پیامبر اکرم(ص)نگاهی بر مسئله وحدت،این راهکار عملی برای حل مشکلات مسلمانان شده است.

به گزارش اشراق24،در این نوشتار به مناسبت ولادت با سعادت پیامبر اکرم(ص)نگاهی بر مسئله وحدت،این راهکار عملی برای حل مشکلات مسلمانان شده است.

وحدت از ديدگاه قرآن کريم

خداوند تبارک و تعالي کل جامعه انساني را مخاطب قرار داده و مهمترين اصلي را که ضامن نظم و ثبات است بيان مي کند، و ميزان واقعي ارزشهاي انساني را در برابر ارزشهاي کاذب و دروغين مشخص مي سازد.

منظور از آفرينش مردم از يک مرد و زن همان بازگشت نسب انسانها به (( آدم)) و(( حوا)) است، بنابراين چون همه از ريشه واحدي هستند معني ندارد که از نظر نسب و قبيله بر يکديگر افتخار کنند، و اگر خداوند  براي هر قبيله و طائفه اي ويژگيهائي آفريده براي حفظ نظم زندگي اجتماعي مردم است، چرا که اين تفاوتها سبب شناسائي است، و بدون شناسائي افراد، نظم در جامعه انساني حکمفرما نمي شود، چرا که هر گاه همه يکسان و شبيه يکديگر و همانند بودند، هرج و مرج عظيمي سراسر جامعه انساني را فرا مي گرفت.

بي شک زندگي اجتماعي بشر بدون (( شناخت افراد و اشخاص )) ممکن نيست که اگر يک روز همه انسانها يک شکل ويک قيافه و داراي يک قد و قواره باشند در همان يک روز شيرازه زندگي آنها بهم مي ريزد، نه پدر و فرزند و همسر از بيگانه شناخته مي شوند، و نه مجرم از بيگناه، بدهکار از طلبکار ، فرمانده از فرمانبر و رئيس از مرئوس، و ميزبان از مهمان، دوست از دشمن شناخته نمي شود و چه جنجال عجيبي بر پا خواهد شد!

اساسا تمام کتابهاي آسماني، در اصول مسائل هماهنگي دارند و هدف واحد يعني تربيت و تکامل انسان را تعقيب ميکنند، اگر چه در مسائل فرعي به مقتضاي قانون تکامل تدريجي با هم، تفاوتهائي دارند، و هر آئين تازه، مرحله بالاتر را مي پيمايد، و برنامه جامعه ي دارد يعني اصول کتب پيشين را تصديق و در عين حال برنامه جامعتري پيشنهاد ميکند.

وحدت از ديدگاه اهل بيت (ع)

با تعمق و بررسي منابع اسلامي که در طول قرون واعصار توسط محدثين و رجال حديثي فريقين در دسترس ما قرار گرفته است ، اتحاد و وحدت مسلمين در آن از جايگاه رفيع و با عظمتي برخوردار است و رفتار و گفتار معصومين (ع) خصوصاً رسول مکرم اسلام (ص) گواه بر اين ادعاست . بطوريکه نمونه بارز اين الفت و يگانگي را مي توان در صفوف نمازهاي جماعت مشاهده نمود که تا چه اندازه رسول خدا (ص) و سائر ائمه (ع) به آن عنايت داشته و مسلمانان هم عصر آن بزرگوار به آن اهتمام مي ورزيدند و مسجد هم به عنوان بزرگترين مرکز اتحاد و يگانگي مسلمانان که با اجتماع در آن ، مهمترين معضلات سياسي و اجتماعي را سامان مي بخشيدند مطرح بوده است . وحدت امت اسلامي از اصول و ارزشهاي مورد تاکيد پيامبر خدا (ص) بوده است از ديدگاه آن حضرت ، عزت و اقتدار همه جانبه مسلمانان در پرتو وحدت و همبستگي ، در برابر دشمنان مشترک است . ايشان ، وحدت امت اسلامي را از راهبردهاي اقتدار امت اسلامي در همه ازمنه و امکنه دانسته و براي تحقق آن تلاش فراواني نموده اند به گونه اي که شکوه جامعه ي اسلامي در عصر رسول خدا (ص) بازخورد راه کارهاي ارائه شده از قبل آن بزرگوار بوده است . علاوه بر گفتارهاي آن حضرت پيرامون ضرورت ، اهميت و فوايد وحدت ، از سيره سياسي ، اجتماعي و فرهنگي پيامبر (ص) به دست مي آيد که آن حضرت بنيانگذار وحدت امت اسلامي در جامعه عربي آن زمان بوده است .

از اولين اقدامات رسول مکرم اسلام (ص) بعد از تشکيل حکومت اسلامي در مدينه ، بمنظور تقويت بنيه ي آن  ايجاد روحيه ي وحدت و يگانگي بين مسلمانان بود . بنابراين ، ايشان (ص) بعد از آن همه تلاش و کوششي که جهت استقرار پايه هاي حکومت اسلامي متحمل شدند و توانستند عرب آن عصر را تحت لواي اسلام در آورد . لذا پيامبر (ص) در اين برهه از زمان با اجراي برنامه عقد اخوت و برادري بين مسلمانان به اين مهم اقدام نمود و هر مسلماني با مسلمان ديگر پيمان برادري بستند و عملاً بنيان اتحاد مستحکم شد .
معیارهای ارزیابی کارنامه اندیشه وحدت اسلامی

حامیان وحدت اسلامی از روش های مختلفی جهت تحقق بخشیدن به آن بهره گرفته اند شناخت این روشها اهمیت دارد،زیرا آنچه از کلیت وحدت طلبی مهمتر و در جهت دهی عقیدتی کارآمد تر است نحوه پیاده نمودن آن در رفتار و عمل است.

در تلاش های فکری احیاگران،2 ضابطه اساسی باید رعایت شودو احیاگر ملزم به رعایت و به کارگیری آن است:اول توانمندی و پویایی و دوم اصالت و خلوص.
چون این 2 ضابطه کلی هستند در معیارهای تحقق آن اختلاف نظر پیدا می شود و روند نقد مشکل! هر متفکر دینی علاقمند است که اندیشه دینی ناب و مستند به تعالیم اصیل دین و پیراسته از درآمیختگی با اندیشه های غیر دینی باشد و از سوی دیگر توانا بوده وبتواند به گونه ای به مسائل و مشکلات پاسخ دهد که دیانت قامتی سرافراز در میان سائر مکاتب بیابد.

آنچه طبق نظر شیعیا معیار سنجش میزان اصالت به کار می رود مطابقت و سازگاری اندیشه های احیا گرانه در زمینه وحدت اسلامی با تعالیم قرآن و عترت (علیهم السلام) است چرا که براساس تعالیم نبوی معتقدیم هر که خواستار دستیابی به معارف دینی است بایستی پس از پیغمبر (ص) فقط به اهل بیت (ع) رجوع کندو اگر اندیشه ای مستند به تعالیم اهل البیت (ع) نباشد سرانجامش انحراف از حق و ضلالت و گمراهی است!!وقوع کوچکترین لغزش در مطابقت اندیشه های وحدت طلبانه با مبنی فکری تشیع جعفری اثنی عشری،موجبات نقض ضابطه اصالت و خلوص را فراهم آورده و اندیشه را غیر مستند به اسلام نسبت میدهد،چه رسد به تحریف و تغییر و تخطی از مبانی این مکتب !!

ما معتقدیم که حق از آن ما نیست که در جهت مصلحت اندیشی ذره ای از انرا کسر نماییم یابتوانیم قدری از انرا به دیگران ببخشیم تا به توافقی دست یابیم.

حقانیت محض از آن مکتب اهل البیت علیهم السلام است وپذیرفتن هر نوع اندیشه ای تحت عنوان تفکر دینی ،اگر ذره ای با مبانی این مکتب نخواند،زیر پا نهادن  حقی است که صاحبان اصلی آن عترت (علیهم السلام) مباشند. از انجا که شیعیان تنها به تواناییی نمی اندیشند بلکه به خلوص اندیشه دینی نیز توجه دارند؛همواره نگرانند که مبادا شیفتگی بیش از حد به ابراز و اثبات توانایی که از طرف نو اندیشان مطرح می شود ؛از دغدغه خلوص و نابی ان بکاهد و به تحریف مبانی  اعتقادی بپردازد.

وحدت از دیدگاه امام خمینی(ره)

اختلافاتى كه در عراق، در ايران، در ساير ممالك اسلامى ايجاد مى‏كنند، بايد سران دول اسلامى توجه داشته باشند به اين معنا كه اين اختلافات اختلافاتى است كه هستى آنها را به باد مى‏دهد. بايد با عقل، با تدبير، توجه داشته باشند به اين معنا كه به اسم مذهب و به اسم اسلام مى‏خواهند اسلام را از بين ببرند. دست‌هاى ناپاكى كه بين شيعه و سنى در اين ممالك اختلاف مى‏اندازد اينها نه شيعه هستند و نه سنى هستند؛ اينها دست‌هاى ايادى استعمار هستند كه مى‏خواهند ممالك اسلامى را از دست آن‌ها بگيرند؛ ذخاير را از دست آن‌ها بگيرند؛ بازار سياه درست كنند براى ممالك به اصطلاح مترقى؛(1)
ما پيوستگى خودمان را به اقليت‌هاى مذهبى اعلام مى‏كنيم. ما برادرى خودمان را به برادران اهل سنت اعلام مى‏كنيم. دشمنان اسلامند كه مى‏خواهند ما را با برادرهاى خودمان مختلف كنند. دشمن‌هاى اسلام يا گول‌خورده‏هاىِ از آن‌ها هستند كه در اين وقت مخالفت مابين دو دسته را اعلام مى‏كنند. ما اعلام مى‏كنيم وحدت كلمه مسلمين را. اگر مسلمين وحدت كلمه داشتند، امكان نداشت اجانب بر آن‌ها تسلط پيدا بكنند. اين تفرقه در بين مسلمين است كه باعث شده است كه اجانب بر ما تسلط پيدا بكنند. اين تفرقه مسلمين است كه از اول با دست اشخاص جاهل تحقق پيدا كرد، و الآن هم ما گرفتار هستيم. واجب است بر همه مسلمين كه با هم باشند. يك زمان حساسى است؛ مابين حيات و موت مردد هستيم. ما الآن مملكت‌مان يا بايد تا ابد زير يوغ استعمار و استبداد باشد، يا بايد الآن از اين يوغ خارج بشود. اگر وحدت كلمه را حفظ نكنيد، تا آخر بايد مبتلا باشيد.(2)
در اسلام‏ بين شيعه و سنى ابداً تفرقه نيست؛ بين شيعه و سنى نبايد تفرقه باشد. بايد وحدت كلمه را حفظ كنيد. ائمه‌ي اطهار ما سفارش كردند به ما كه بپيونديد با هم؛ و با هم اجتماعمان را حفظ كنيم. و كسى كه اين اجتماع را بخواهد كه به هم بزند، يا جاهل است و يا مغرض. و نبايد به اين حرف‌ها گوش بكنند. برادران سنى ما نبايد به يك تبليغاتى كه از طرف دشمنان اسلام مى‏شود ترتيب اثر بدهند. ما با آن‌ها برادر هستيم، آن‌ها با ما برادر هستند. اين مملكت مال همه ماست، مال همه‌ي ما. مال اقليت‌هاى مذهبى، مال مذهبيون ما، مال برادران اهل سنت ما. همه ما با هم هستيم.

وحدت از دیدگاه مقام معظم رهبری (مد ظله العالي)

اگر ما مي گوييم که شيعه و سني در کنار هم قرار بگيرند، يعني شيعه، شيعه بماند؛ سني هم سني بماند.امروز دنياي اسلام نيازمند اين تقريب است. در اين تقريب – همـان طـور کـه مکـرر گفته شده- غـرض اين است که فرقه هاي اسلامي، در مقام فکر و اعتقاد به يکديگر نزديک بشوند. اي بسا برخي از تصورات فِرق نسبت به يکديگر، با مباحثه و مذاکره، به استنتاج خوبي منتهي بشود. شايد بعضي از سوء تفاهم ها برطرف و بعضي از عقايد تعديل و بعضي از افکار به طور واقعي به هم نزديک بشود.
البته اگر اين بشود، بسيار بهتر از هر شکل ديگر است. حداقل اين است که بر روي مشترکات تأکيد بشود. اين گفتگوها و مذاکرات، کمترين فايده اش اين خواهد بود. بنابراين، بايد از طرح مسائل تفرقه انگيز خودداري بشود.

در زمان حـال، براي ايـن که مسلمين با هم متحد و متفق نبـاشند و عليـه هـم کـار کنند، تلاشهـاي مضـاعفي انجـام مي گيرد. اين تلاشها به خصوص از وقتي تشديد پيدا کرده، که نياز مسلمين به وحدت، بيش از هميشه است. به تصور خيلي نزديک به واقعيت، انگيزه تلاشهاي دشمنان اين است که از تحقق آرزوي سيادت و حاکميت اسلام- که امروز به مراحل عملي نزديک مي شود- جلوگيري کنند.
طبيعي است که اگر اسلام بخواهد حاکميت پيدا کند و مسلمين در دنياي اسلام بخواهند به اسلام تمسک کنند؛ با اين اختلافات امکان پذير نيست.

هر جا ملتها دست به دست هم بدهند، حضور داشته باشند، اين حضور را ادامه بدهند و با سختيهايش بسازند، ممکن نيست قدرتهاي بين المللي- آمريکا و امثال آمريکا- بتوانند آن کاري را که مي خواهند، در مقابل اينها انجام بدهند. ملتها پيروزند. اين، يک واقعيت است. ايستادگي، مقاومت، حضور و وحدت، از شرايطش است.

وحدت بین مسلمین ، به معنی کنار گذاشتن اعتقادت اختلافی نیست ؛ بلکه مباحث علمی بین علمای مذاهب حتماً باید وجود داشته باشد ؛ لکن این مباحث نباید حالت خصمانه پیدا نماید ؛ بلکه همواره باید به صورت استدلالی مطرح شوند ؛ و محور نیز در این گونه مباحث ، باید قرآن و رسول خدا (ص) و عقل برهانی باشد.چرا که قرآن کریم دعوت به تعقّل نیز کرده است. لذا نه به بهانه وحدت می توان مباحث مذهبی را تعطیل نمود ؛ نه به بهانه ی این گونه مباحث می توان وحدت را مخدوش ساخت. اگر صِرف اختلاف نظر موجب تفرقه بود ، در آن صورت حتّی خانواده نیز نباید تشکیل می شد کجا رسد جامعه و جامعه ی دینی. چون حتّی افراد یک خانواده نیز باهم اختلاف نظرهایی دارند.
پس وحدتی که منظور بزرگان ما است وحدت در مقابل کفار و دشمنان اسلام است نه وحدت در اعتقادات و مسائل درون مذهبی.چرا که قرآن کریم دعوت به تعقّل نیز کرده است. لذا نه به بهانه وحدت می توان مباحث مذهبی را تعطیل نمود ؛ نه به بهانه ی این گونه مباحث می توان وحدت را مخدوش ساخت. اگر صِرف اختلاف نظر موجب تفرقه بود ، در آن صورت حتّی خانواده نیز نباید تشکیل می شد کجا رسد جامعه و جامعه ی دینی. چون حتّی افراد یک خانواده نیز باهم اختلاف نظرهایی دارند.
پس وحدتی که منظور بزرگان ما است وحدت در مقابل کفار و دشمنان اسلام است نه وحدت در اعتقادات و مسائل درون مذهبی

و اما آري در اين برهه ي حساس تاريخ بشر ، وظيفه ي همه ي ما مسلمانان ، تمسک و پيروي از قرآن و عترت رسول خداست که بزرگترين مناديان دعوت به اتحاد و يکدلي همه ي مسلمانان جهان هستند . زيرا ما به فراواني در منابع اسلامي مي بينيم که تا چه اندازه براي رسول خدا (ص) موضوع وحدت بين مسلمين مهم بوده و ايشان به موازات گسترش توحيد و يکتاپرستي در جامعه ي انساني به توحيد کلمه و وحدت امت اسلامي اهميت زيادي مي دادند و هيچ عاملي را ، شکننده تر از ايجاد شکاف در پيکر امت اسلامي نمي دانست .