رودخانه های خدابنده

رودخانه های شهرستان خدابندهرودخانه شور فشاپويه خدابنده
يک رودخانه دايمي به طول تقريبي 420 کيلومتر، شيب متوسط 4/0 درصد و مسير كلي جنوب خاوري است که در استان هاي قم، تهران، مرکزي، قزوين، زنجان و شهرستان هاي قم، تهران، ساوه، كرج، قزوين و خدابنده جريان دارد. اين رودخانه از دامنه باختري کوه قره داغ در30 کيلومتري شمال خاوري قيدار سرچشمه گرفته و با نام خررود از دهستان سجاس رود عبور مي کند. ارتفاع سرچشمه اين رودخانه 2300 متر بوده و ضمن عبور از چندين دهستان با ريزابه هاي بسيار از 10 کيلومتري خاور شهر قيدار گذشته و با نام چاي خررود به دهستان خرقان باختري در حومه شهرستان قزوين وارد مي شود. اين رودخانه پس از عبور از روستاهاي بسيار و مشروب كردن آن ها با رودخانه شور خرقان مخلوط شده و راه اتومبيل رو قزوين – همدان را قطع مي كند و سپس وارد دهستان خرقان خاوري مي شود. پس از آن با رودخانه هاي آوج و کلنجين درهم آميخته و رو به سوي شمال خاوري جريان مي يابد. پس از عبور از روستاي سكزناب از دره خاوري كوه قره قرقان عبور كرده و به دهستان افشاريه وارد مي ‌شود. رودخانه خررود در اين دهستان با رودخانه اورونگاش مخلوط مي شود، و روستاهاي حصار، نوهوب و رحمت آباد را مشروب ساخته و پس از آن به صورت خشكرودي به دهستان رامند جنوبي و سپس به دهستان دشت آبي وارد مي‌ شود. اين رودخانه در اين دهستان با ابهررود مخلوط شده و به رود شور فشاپويه تغيير نام داده و به سوي جنوب منحرف مي شود و از باختر روستاي قشلاق حسين خاني گذشته و پس از طي مسيري 8 کيلومتري دوباره به سمت خاور منحرف شده و وارد شوره زارهاي دامنه جنوبي کوه ها مي شود. رودخانه شور فشاپويه از ميان شوره ‌زارهاي دامنه جنوبي ارتفاعات، حلقه‌ وارعبور كرده و پس از گذشتن از دامنه خاوري كوه كردها به دهستان زرند از شهرستان ساوه داخل مي شود. سپس رو به سوي جنوب خاوري، خط آهن تهران – قم و همچنين راه اتومبيل ‌رو تهران – ساوه را قطع كرده و وارد دهستان فشاپويه در محدوده شهرستان تهران مي شود. در اين دهستان نخست در قشلاق هفت تپه، با رودخانه سرود ادغام و سپس به موازات رودخانه كرج و به فاصله متوسط 10 كيلومتري رو به سوي جنوب خاوري روان مي شود. يک قوس بزرگ راستگرد را طي كرده و از دهستان فشاپويه خارج و به دهستان قمرود از شهرستان قم وارد مي ‌شود. اين رودخانه پس از طي مسيري طولاني و گذشتن از مناطق مختلف در 75 كيلومتري خاور قم به درياچه نمک مي ‌ريزد که ارتفاع ريزشگاه آن 795 متر است.
رودخانه آقبلاغ چاي خدابنده
يک رود فصلي به درازاي 17 کيلومتر و شيب متوسط 3 درصد است که در شهرستان خدابنده، در روستاهاي شيوانات و گرماب از بخش افشار جريان دارد. رودخانه آقبلاغ چاي از دامنه هاي شمالي کوه چنگ الماس در64 کيلومتري جنوب باختري شهرستان خدابنده سرچشمه مي گيرد و ارتفاع سرچشمه آن 2030 متر است. رودخانه آقبلاغ چاي در مسير خود از روستاهاي جعفرآباد، فتح آباد و چپقلو عبور مي کند و در 12 کيلومتري جنوب خاوري روستاي محمد شالو (واقع در32 کيلومتري خاور شهرستان بيجار) به رودخانه تلوار مي ريزد.ارتفاع ريزشگاه اين رودخانه 1520 متر است.
رودخانه بيزينه رود خدابنده
يک رود فصلي به درازاي 75 کيلومتر و شيب متوسط 3/1 درصد است که در محدوده شهرستان خدابنده جريان دارد. اين رودخانه از دامنه هاي باختري کوه خرقان در60 کيلومتري جنوب خاوري خدابنده سرچشمه گرفته و در دهستان بزينه رود شهرستان خدابنده جريان مي يابد. ارتفاع سرچشمه اين رودخانه 2500 متر است و در طي مسير خود از روستاهاي بسياري از جمله ملابداخ، هـي كهيلا، بزين، شورور، قره محمد، سرين، زرين آباد، حصار بالا و حصار پايين عبور كرده و اين مناطق را سيراب مي كند. رودخانه بيزينه رود پس از طي مسيري نسبتاً طولاني به رودخانه شور در 3 کيلومتري شمال خاوري گرماب و 86 کيلومتري شمال باختري کبودرآهنگ مي ريزد و ارتفاع ريزشگاه آن 1550 متر است.
رودخانه بُزينه رود خدابنده
شاخه‌اي‌از بيزينه رود است که از دهستان بُزينه رود واقع در بخش بُزينه رود از شهرستان خدابنده سرچشمه مي‌ گيرد و در همين منطقه نيز جريان دارد.
رودخانه چاي خررود خدابنده
از دامنه باختري کوه قره داغ سرچشمه گرفته و با نام خررود از دهستان سجاس رود عبور مي کند. اين رودخانه پس از طي مسيري طولاني با ابهررود مخلوط مي شود و از آن پس شور فشاپويه نام مي گيرد (که توضيح مفصل آن در رودخانه فشاپويه آمده است).
رودخانه سُجاس رود خدابنده
يک رودخانه فصلي به طول 60 کيلومتر است که در دهستان سجاس رود از بخش سجاس رود شهرستان خدابنده جريان دارد. اين رودخانه از دامنه هاي جنوبي کوه آق داغ در 28 کيلومتري شمال خاوري خدابنده سرچشمه مي گيرد و ارتفاع سرچشمه آن1900 متر است. رودخانه سجاس رود در ابتداي سرچشمه خود مسيري به سمت جنوب باختري دارد ولي پس از عبور از روستاي مزيد آباد و مخلوط شدن با ريزابه هاي متعدد به سمت شمال باختري تغيير مسير داده و از روستاهاي سيمان، سجاس، چنقور، نهاويس، دولجين، زرز، آقاجري و سُها عبور كرده و آن ها را آبياري مي کند. در روستاي سها به سوي باختر تغيير مسير مي دهد و ضمن عبور از دره جنوبي کوه بيوک قيه، روستاي قلابر را مشروب ساخته و در اين روستا با ريزابه روستاي جوقين مخلوط مي شود. پس از عبور از روستاي بلوبين، در يک کيلومتري شمال باختري اين روستا با رودخانه اوزون دره مخلوط شده و با هم رودخانه خويين را پديد مي آورند. ارتفاع ريزشگاه سجاس رود 1500 متر است.
رودخانه شور همدان خدابنده
يک رود فصلي به طول 120 کيلومتر و شيب متوسط 7/0 درصد است که در دهستان مهربان (شهرستان همدان) و دهستان گرماب از بخش افشار (شهرستان خدابنده) جريان دارد. اين رودخانه از دامنه باختري كوه هاي سيد مزار و سوباشي در 6 كيلومتري جنوب خاوري گل‌ تپه و در 52 كيلومتري شمال باختري همدان سرچشمه مي گيرد و ارتفاع سرچشمه آن 2300 متر است. رودخانه شور همدان در 49 كيلومتري شمال خاوري بيجار وارد بخش و دهستان بزينه‌ رود از شهرستان خدابنده مي ‌شود. اين رودخانه در مسير طولاني خود از روستاهاي گل ‌تپه، گوزال ابدال، خبرارخي، صفاريز، كند بلاغي، عبدالمؤمن، آق‌كند، قاباق تپه، الان بالا، الان پايين، دوزون دره، چالي، آب مشگين، خوايي، حاجي آباد، رستم آباد، آقچه گنبد، مصرآباد سوله، قاجار، توحيدلو و اصلانلو عبور كرده و آن ها را سيراب مي سازد. رودخانه شور همدان در نهايت پس از طي مسيري حدود 120 کيلومتر، به رودخانه قزل اوزن مي ريزد و ارتفاع ريزشگاه آن 1440 متر است.
رودخانه شورچاي خدابنده
يک رودخانه فصلي به درازاي حدود 35 کيلومتر و شيب متوسط 9/1 درصد است که در محدوده شهرستان خدابنده جريان دارد. اين رودخانه از دامنه جنوبي و باختري کوه سياه در 27 کيلومتري شمال خاوري دهستان گرماب از بخش افشار و 26 کيلومتري جنوب باختري قيدار سرچشمه مي گيرد و ارتفاع سرچشمه آن 2150 متر است. اين رودخانه پس از عبور از روستاهاي زاغه ‌لو، مسگر، قازقلو، يوزباشي و توحيدلو به رودخانه شور همدان مي ريزد که ارتفاع ريزشگاه آن 1490 متر است.
رودخانه شور سُهروردخدابنده
يک رودخانه فصلي به طول تقريبي 45 کيلومتر و شيب متوسط 3/1 درصد است که در دهستان هاي حومه و سهرورد از بخش مرکزي شهرستان خدابنده جريان دارد. اين رودخانه از دامنه شمالي ارتفاعات خاوري روستاي حسام آباد در 25 کيلومتري جنوب قيدار سرچشمه مي گيرد و ارتفاع سرچشمه آن 2050 متراست. رودخانه شور سهرورد در مسير عبوري خود از روستاهاي قل ‌علي، دلاير بالا، دلاير پايين، صالح آباد، يار احمدلو، گوجه لوجه و مهدي ‌لو عبور كرده و در خاور روستاي جمعه ‌لو در 37 كيلومتري جنوب باختري قيدار به رودخانه قزل‌اوزن مي‌ ريزد. ارتفاع ريزشگاه اين رودخانه 1450 متر است.