بقعه “قیدارنبی” یکی از جاذبه های دیدنی خدابنده

بقعه قیدار نبی یکی از جاذبه های دیدنی استان زنجان در مجموعه تاریخی خدابنده در دره کوه قیدار قرار گرفته است.

اشراق آنلاین:، جاذبه های گردشگری یکی از مولفه های مهم برای حضور گردشگران در هر منطقه ای هستند.
مردم ایران به جهت سبقه مذهبی و فرهنگی توجه ویژه ای به جاذبه های مذهبی بویژه بقاع متبرکه و اماکن مذهبی دارند و همین مساله موجب پررنگ تر شدن گردشگری مذهبی در کشورمان شده است.
استان زنجان نیز همچون دیگر استانهای کشور جاذبه های گردشگری فراوانی دارد که از آن جمله می توان به بقعه قیدار نبی در مجموعه تاریخی خدابنده در دره کوه قیدار اشاره کرد.
شهر خدابنده در گذشته با نام “قیدار” نامیده مى‏شد و این به سبب وجود مرقد حضرت قیدار(ع) بوده است.
بقعه قیدار نبی متعلق به قیدار بن اسماعیل بن ابراهیم (ع) از پیامبران الهی است و این مسئله با استشهاد 65 نفر از علمای تراز اول مورد تأیید قرار گرفته است و بدین ترتیب شایعه اختصاص بنا به قبر بلغان خاتون، زن غازان خان مغول، مردود شده است.
کتیبه ها و شیوه های تزئینی این بنا گویای این حقیقت است که سازه‌های معماری آن می بایست در دوران های مختلفی بنا ومرمت شده باشد.
نخستین و قدیمی‌ترین سند متعلق به سال 719 هجری قمری است و حکایت از تجدید بنای بقعه به دستور بلغان خاتون زن غازان خان ایلخانی دارد.
دومین کتیبه متعلق به سال 751 هجری قمری است و کیفیت احداث گنبد را بازگو می‌کند و مفاهیم و سبک گچ‌بری‌های شبستان با آثار دوران صفوی قابل مقایسه است.
گنبد این بقعه در عین سادگی بسیار جالب و به سبک خاصی ساخته شده است و از نوع گنبدهای زنگوله‌ای است.
در تاریخ 1319 قمری این بقعه توسط شخصی که امیر افشار جهانشاه خان لقب داشت، مرمت شد.
آرامگاه قیدار نبی با میانسرای مطبق دارای گنبد ناقوسی شکلی است با کاربندی زیبا که در سطوح داخلی مزین به نگاره‌های گیاهی و جانوری گچ‌بری شده‌ای است.
نوع اسکلت بنا آجری و مربع شکل است، طول آن 14/50 و عرض آن 8/30 و از سه بخش تشکیل شده و بخش نخست آن، به عنوان فضای مقدماتی ورودی تعبیه شده است و سپس دو فضای گنبد دار پشت سر هم قرار گرفته اند.
بقعه ابتدا بر روی سه ردیف سنگ سبز تراشیده بنا گشته و آنگاه تار و پود بنا را آجرهای ختایی تشکیل داده است.
سقف فضای دوم را عرق چین پوشش کرده که بلاواسطه بر جرزهای جانبی فرو نشسته، و باید تذکر داد که زیر این فضا، سردابه ای برای گذاشتن اجساد در نظر گرفته شده است و فضای سوم به عنوان شبستان اصلی آرامگاه است که قبر مطهر در آن قرار دارد و بر فراز آن گنبد زیبایی به روش دو پوششی استوار گشته است.
ترکیب کلی تزئینات از موتیفی به نام شمسه با کاربندی منشعب شده و خطوط آن به نوبه خود تصاویر را محدود می نماید.
گچبری ها از گل و بوته، لچک و ترنج، تصویر خیالی ملائک، درخت زندگی همراه با پرندگان بسیار زیبا طراحی و اجرا و کلیه تزئینات با دورنگ آبی و طلایی قلم گیری شده اند.
کل این بقعه را زائرسرای بزرگی با پلان مستطیل محصور کرده که این سبک تقلید ناقصی از صحن مساجد به روش چهار ایوانی می باشد.
به استثنای ضلع شرقی این محوطه که طاق نما است، در بقیه اضلاع حجراتی به عنوان محل سکونت زائرین احداث شده ، حجرات ضلع غربی دو طبقه بوده که زیرزمین آن جهت استفاده احشام در نظر گرفته شده بود.
ورودی اصلی این محوطه در ضلع جنوبی تعبیه شده که با دو برج کنترل می شود و زنجیر عدالت نیز جهت تظلم مردم در آن آویزان است.
اختصاص بیش از 2 میلیارد تومان بریا بازسازی بقعه قیدارنبی

مدیرکل اوقاف و امور خیریه استان زنجان در گفتگو با خبرنگار شبستان به اقدامات انجام شده در زمینه مرمت و توسعه فضای اطراف بقعه اشاره کرد و گفت: این بنای آرامگاهی به شماره 321 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است .
به گفته حجت الاسلام باقری بقعه قیدار نبی(ع) از نظر دارا بودن اموال فرهنگی یکی از بقاع معتبر استان است که نخستین و قدیمی ترین این آثار، کتیبه ای سنگی به خط ثلث جلی و به سبک حکاکی نگارش و در ضلع جنوبی شبستان نصب شده است.
وی با اشاره به اینکه کتیبه دوم نیز در ضلع جنوبی فضای نخست نصب شده و به تعمیر این بنا در سال 751 ه.ق اشاره دارد، ادامه داد: خط این کتیبه نستعلیق است و کلماتی که در آن حک شده، عمق کمتری دارد.

این مقام مسئول با اشاره به اینکه شش جلد جزوه قرآن مجید و قسمتی از آیات سوره مبارکه نخل در این بقعه نگهداری می شود، افزود: جلد جزوات چرمی و از جنس پاپیروس است.
وی در بخش دیگری از سخنان خود بازسازی بقاع و رسیدگی به امور امامزادگان را یکی از اولویت های اوقاف و امور خیریه عنوان کرد و گفت: بنا به فرموده مقام معظم رهبری باید بقاع به قطب فرهنگی در کشور تبدیل شود.
حجت الاسلام باقری با اشاره به اینکه 350 متر به فضای قیدار نبی اضافه شده است، یادآور شد: در مرمت این بنای تاریخی از آینه کاری و کاشی های مزین به آیات قرآن و اسامی ائمه معصومین (ع) استفاده شده است.
وی از اختصاص 2 میلیارد و 100 میلیون تومان اعتبار برای بازسازی قیدار نبی خبر داد و افزود: این اعتبارات در راستای توسعه فضای بقعه قیدار نبی و بازسازی آن مورد استفاده قرار گرفته است.