هنرمندان خدابنده+عکس

 نقاش خودآموخته خدابنده ای

منور رمضانی معروف به «ننه حسن» متولد 1316 خورشیدی در سهرورد و ساکن شهرستان خدابنده شهر قیدار از توابع استان زنجان، نقاش خودآموخته ایرانی است که از کودکی تا سن 70 سالگی به هنر قالی بافی و طراحی نقوش قالی مشغول بوده و در سالیان اخیر به نقاشی روی آورده و در زمره نقاشان خودآموخته ایرانی قرار گرفته است. چندی پیش آثار این نقاش خودآموخته به همت فرزندش به گالری نامی خانه هنرمندان ایران آورده شده بودتا پیش روی علاقه‌مندان قرار گیرد.

 

آن چه در آثار خودآموخته‌ها وجود دارد این است که دچار تاریخ رشته‌های هنری نیستند و به عبارتی تاریخ زده نیستند. آنها بر اساس نیازها و آشنایی‌هایشان با موضوعات پیرامون خود آثاری را به وجود می‌آورند و در پروسه‌ای یاد می‌گیرند که چگونه این آثار را عرضه کنند.

آثار این هنرمند تحت تاثیر زندگی اوست و آن چه در زندگی می‌بیند و دچار آن شده است به نمایش می‌گذارد،‌ قرار نیست که روی زندگی تاثیر بگذارد بلکه یادآوری می‌کند آنچه را که دیگر هنرمندان در تولید آثار هنری فراموش کرده‌اند.

او درباره ارتباط مردم با این آثار هم گفت: مردم به خاطر سادگی و لطافت موجود در این آثار با آن ارتباط برقرار می کنند چرا که احساس خوبی را به مخاطب منتقل می‌کند.

این هنرمند نقاش درباره تفاوت آثار ننه حسن با مکرمه قنبری دیگر نقاش خودآموخته گفت: اگر چه هر دو جزء نقاشان خودآموخته هستند و آثارشان تحت تأثیر زندگی است اما جنس آثار نقاشی ننه حسن و مسائلی که با آن در ارتباط است، با مکرمه قنبری متفاوت است.

او درباره قیمت‌گذاری آثار این هنرمند خودآموخته هم گفت: قیمت‌گذاری آثار هنرمندان خودآموخته متأثر از جذب مخاطب است که اگر بتواند روی مخاطب تأثیرگذار باشد،‌ قیمت این آثار هم رشد می‌کند. آثار ننه حسن از حدود یک میلیون و یک میلیون و 500 هزار تومان شروع می‌شود.

به گزارش ثبیر،دوران زندگی پر فراز و نشیب «ننه حسن» سرشار از تجربیات و آموخته‌هایی است که او نسل به نسل و سینه به سینه از پیشینیان خود به ارث برده است که این آموخته ها شامل روایت ها، افسانه ها، داستان واره ها، منظومه ها، اعتقادات، اسطوره ها و آئین های کهن است و انبوهی از ناگفته ها را پیش روی ما قرار می دهد که بازگو کننده هویت این مرز و بوم بوده و بازنمود آنها را در قالب آثار نقاشی «ننه حسن» می توان دید.

با تاملی کوتاه در این آثار به سادگی می توان به ارتباط این نقاشی ها و رنگ ها و ترکیب ها با نقوش قالی ها پی برد که این قالی ها بستر مناسبی برای حفظ روایت های کهن بوده است. وجود مایه‌های روایی و اسطوره ای، ظرافت چشمگیر در به کارگیری رنگ ها وترکیب بندی ها، ریتم و پویایی نقوش از مهمترین ویژگی هایی است که در آثار ایشان به چشم می خورد.

بی شک اعتبار آثارش ازانبوه تجربیات و صداقت در بیان آنچه درذهن دارد نشات گرفته است. زندگی، طبیعت و انسان از شاخصه های مهم و مشترک اغلب آثار این هنرمند است و نحوه بازنمایی تصاویر یادآور نقش های کهن و آثارتمدن های باستانی است که گویی او این شیوه بازنمایی را بی واسطه از پیشینیان خود آموخته و میراث دار دانسته های آنان است. این قبیل آثارگنجینه های ارزشمندی هستند که موشکافی جنبه های روایی و زیبایی شناختی آنها حجمی از ارتباط ها را در مقابل ما قرار می دهند و کمک شایانی در جهت دست یابی به فهمی عمیق از دیرینه پر بار هنر این مرز و بوم در اختیار ما قرار می دهند.

هنرمندپلاس باف خدابنده ای

اکنون معدود هنرمندانی در کشور به تهیه‌ی پلاس می‌پردازد. یکی از شهرهایی که هنوز هنرمندان رشته‌ی پلاس‌بافی و محصولات پلاس را در آن می‌توان پیدا کرد،خدابنده است.هنرمند رشته‌ی پلاس‌بافی خدابنده ای گفت: پلاس‌بافی درآمد چندانی ندارد. به همین دلیل، ترجیح می‌دهم وقت و انرژی‌ام را روی بافتن گلیم و قالی بگذارم که بیشتر مورد استقبال مردم قرار می‌گیرند.

پلاس‌، یک نوع گلیم پشمی است که از گذشته برای روی کرسی و به‌عنوان زیرانداز برای محافظت از رطوبت، سرما و گرمای زمین به‌ کار می‌رفت. پلاس‌ها بیشتر مورد استفاده‌ی عشایر و روستاییان ایران بود. بیشتر پلاس‌ها رنگ، طرح و نقش ویژه‌ای ندارند و چون بیشتر کاربرد آن‌ها برای روی کرسی بوده با منقرض شدن نسل کرسی‌ها و جایگزین شدن ابزارآلات گرمازای مدرن به جای کرسی، رشته‌ی صنایع دستی پلاس‌بافی‌ هم روبه انقراض است.

 

اکنون معدود هنرمندانی در کشور به تهیه‌ی پلاس می‌پردازد. یکی از استان‌هایی که هنوز هنرمندان رشته‌ی پلاس‌بافی و محصولات پلاس را در آن می‌توان پیدا کرد، زنجان است.

 

عفت بیگدلی، یکی از هنرمندان این رشته است که در روستای مادآباد در شهرستان خدابنده زندگی می‌کند، او درباره‌ی نحوه‌ی آموختن پلاس‌بافی گفت: پلاس‌بافی را همراه گلیم‌بافی، قالی‌بافی و … در 15 سالگی از مادربزرگم یاد گرفتم و از آن زمان تا کنون، این محصولات را در خانه تولید می‌کنم.

 

او اظهار کرد: من همراه چهار خواهر و مادرم این محصول را تولید می‌کنم. کار ما تهیه‌ی گلیم، قالی، پلاس و قلاب‌بافی است؛ ولی امروزه دیگر، محصولات پلاس‌بافی را زیاد تهیه نمی‌کنیم، چون استقبال چندانی از آن‌ها نمی‌شود، نمی‌توانیم به‌عنوان منبع درآمد روی آن حساب کنیم. اکنون بیشتر برای تولید قالی و گلیم تلاش می‌کنیم، چون فروش بهتری برای‌مان دارند.

 

بیگدلی بیان کرد: دیگر کسی از کرسی استفاده نمی‌کند و برای زیرانداز نیز بیشتر مردم، گلیم و قالی را ترجیح می‌دهند. در نتیجه، پلاس‌بافی مورد استقبال قرار نگرفته و ما نیز چون حمایت نمی‌شویم و محصولات‌مان چندان به فروش نمی‌رسد، بیشتر وقت خود را روی بافتن گلیم و قالی می‌گذاریم.

 

این هنرمند صنایع دستی درباره‌ی نحوه‌ی توزیع محصولات خود، توضیح داد: ما محصولات خود را در مغازه نمی‌فروشیم، اجناسی که من، خواهرانم و مادرم تولید می‌کنیم، یا در روستای خودمان به آشنایان و افراد فامیل فروخته می‌شوند یا توسط پدرم به روستاهای اطرف برده و آن‌جا به دلال‌ها فروخته می‌شوند تا آن‌ها این محصولات را به مردم بفروشند.

 

او ادامه داد: پلاس‌ها از پشم بز توسط دار بافته می‌شوند و برخلاف گیلم‌ها و قالی‌ها که رنگ و نقش‌های متنوع و فراوانی دارند، رنگ و نقش خاصی ندارند. آن تعدادی هم که رنگ‌آمیزی یا منقش می‌شوند، رنگ و نقش‌شان از طبیعت گرفته شده است.

 

بیگدلی گفت: دوست دارم هنر پلاس‌بافی را آموزش دهم، ولی افراد زیادی نیستند که دل‌شان بخواهد این رشته را بیاموزند. قبلا این هنر را به همسایه‌ها،‌ دختر عموها و … آموزش دادم، ولی تا کنون غریبه‌ای برای یادگیری این رشته پیش من نیامده است.

 

او با بیان این‌که من بیمه نیستم، توضیح داد: بیمه‌ی هنرمندان صنایع دستی به من تعلق نگرفت، چون نمی‌دانم کجا باید بروم و چطور باید برای گرفتن بیمه اقدام کنم. تا امروز وامی هم نگرفته‌ام چون راه گرفتن وام را هم بلد نیستم.