شاه چرا و چگونه رفت؟ / به بهانه فرار شاه از ایران

به گزارش اشراق۲۶،۲۴دی کاه یادآور فرار محمدرضا شاه پهلوی از ایران و آغاز دوره ای ۱۵ روزه است که با ورود امام راحل به ایران، منجر به پیروزی انقلاب اسلامی و خاتمه رژیم سلطنتی در ایران بود، به همین بهانه، یادداشت زیر، به چگونگی و چرایی فرار شاه از ایران می پردازد:

تنها دغدغه شاه ایران چند روز پیش از اجرای کودتای ۲۸مرداد جز این نبود که در زمان وقوع کودتا در کشور نباشد! شاهنشاه ایران چند روز پیش از آنکه حکم عزل دکترمصدق را صادر کند از  کرمیت روزولت درخواست می کرد که “تا پیش از خروج من از کشور هیچ اتفاقی رخ ندهد”.۲۶دی کاه یادآور فرار محمدرضا شاه پهلوی از ایران و آغاز دوره ای ۱۵ روزه است که با ورود امام راحل به ایران، منجر به پیروزی انقلاب اسلامی و خاتمه رژیم سلطنتی در ایران بود. به همین بهانه، یادداشت زیر، به چگونگی و چرایی فرار شاه از ایران می پردازد:

اگرچه فرجام آن کودتا بازگشت دوباره محمدرضا پهلوی به کشور و جلوس دوباره او بر اریکه قدرت بود اما حکایت ۲۶دی ۵۷ از جنس دیگری بود.

صبح ۱۶آبان ۵۷ تصویر شاه در حالی از تلویزیون ها به نمایش در آمد که با کاغذ سفیدی در دست گویی بیرق تسلیم را برافراشته بود.« ملت عزیز ایران در فضای باز سیاسی که از دو سال پیش به تدریج ایجاد می‌شد، شما ملت ایران علیه ظلم و فساد به پا خاستید. انقلاب ملت ایران نمی‌تواند مورد تأیید من به‌ عنوان پادشاه ایران و به عنوان یک فرد ایرانی نباشد».

شاه جمله تاریخی خود را که ” من نیز پیام انقلاب شما ملت ایران را شنیدم” در آن روز بعنوان آخرین برگ دفتر سیاست در جهت حفظ تاج و تاخت به زبان آورد و سالها بعد مشخص شد که متن آن نطق شاه ، نوشته ی رضا قطبی بوده و شاه پس از قرائت آن سخت پشیمان شده و رییس تلویزیون ملی را مورد لعن و دشنام قرار داده است.

اما شاه چاره ای جز آنگونه صحبت کردن با مردمی که فریاد اعتراضشان ستون های کاخ شاه را به لرزه افکنده بود نداشت.در آن روزها دیکتاتور خود را اصلاح طلب می دانست!

۲۵دسامبر۱۹۷۸ خبرنگار نیوزویک برای انجام مصاحبه ای به دیدار شاه می رود و از او می پرسد هدف شما از استقرار ارتش در خیابان و در برابر مردم چیست؟ پل مارتین پاسخی اینگونه از شاه ایران دریافت می کند؛«اصلاحات! سعی بر اینکه بهترین کار را برای سبک کردن مشکلات مردم انجام دهیم.البته ما حتما برنامه های آزادی بخشی را ادامه خواهیم داد و کشور را برای انتخابات آزاد آینده آماده می سازیم».

اما شاه نمی دانست که وعده اصلاحات و انتخابات آزاد و در مجموع وعده های دموکراتیک از سوی دیکتاتورهای در آستانه سقوط هیچگاه از جانب مردم با پذیرش همراه نبوده است.

او در همان مصاحبه و در اوج خفقانی که در سالهای میانه دهه ۵۰ بواسطه استبداد پهلوی وجود داشت مدعی وجود “سیاست باز” در کشور بود و از رعایت حقوق مخالفان سخن می گفت. تیتر نخست تایمز در آن روزها ؛ « تهران می سوزد» بود تا نشانگر این باشد که غربی ها نیز سخنان شاه را باور ندارند.

کسی محمدرضا پهلوی را اصلاح طلب نمی دانست چرا که او به اصلاحات دولت مصدق، جز با تیغ “کودتا” پاسخ نگفته بود.اینگونه بود که احمد شاملو در آن روزگار و در “آخر بازی” خطاب به شاه سرود :

تو را چه سود از باغ و درخت

که با یاس ها به داس سخن گفته ای